Voeden
Elke zwangere en kraamvrouw wordt met de vraag 'welke voeding wilt u de baby geven?' geconfronteerd.
De keuze is niet enorm groot, maar wel belangijk, de keuze tussen borstvoeding en flesvoeding.
Ja, een baby kan op beide groot worden, en elke zwangere/kraamvrouw heeft het recht om zelf haar keuze te maken. Nee, beide zijn niet met elkaar vergelijkbaar. De een is toch beter voor de baby dan het ander.
Allereerst moet ik rechtshalve en vanuit de wet benadrukken dat borstvoeding tot minimaal 6 maanden de 1e keus dient te zijn.
Borstvoeding
Borstvoeding is het beste voor de baby volgens de WHO (world Health Organisation) en de vele onderzoeken die er naar gedaan zijn om voor eens en altijd bewijs te leveren aan de eeuwige discussie wat te geven aan een baby.
Via de borstvoeding krijgt de baby naast voeding en vitaminen ook antistoffen mee welke bijdragen aan een sterk en goed werkend afweersysteem. Dit zorgt ervoor dat de baby minder vatbaar is voor ziektekiemen en virussen, het wil niet zeggen dat de baby niet ziek wordt, wel zal het vaak minder erg zijn dan bij een flesgevoede baby.
De samenstelling van de borstvoeding past zich automatisch aan aan de behoeften van de baby (of kind bij langvoeden), het is lichter verteerbaar en zorgt daarmee ook minder snel voor darmproblemen. Ook bij allergie is borstvoeding een zeer goede keuze omdat borstvoeding in basis hypoallergeen is, wel zal de moeder dan op een allergeen dieet moeten indien er sprake is van een dieet.
Een groot voordeel van borstvoeding is ook dat het altijd bij de hand is, op de juiste temperatuur en zonder te knoeien te consumeren is, ook darmkrampjes door te veel lucht wordt minder gezien bij borstgevoede babies.
Naast de gezondheidsvoordelen, is er natuurlijk ook nog het contactvoordeel, bij elke voeding is er huid op huid contact wat ook erg goed is voor de band tussen moeder en kind en de emotionele binding. Een kind vind troost en geborgenheid aan de borst.
Zo zijn er nog veel meer voordelen.
Ook voor neonaten (te vroeg geborenen) is borstvoeding de beste keuze, deze bevat dan meer vetten en afweerstoffen welke de neonaat juist heel hard nodig heeft om zijn leven buiten de baarmoeder in stand te houden en te groeien.
Flesvoeding
Het zou per definitie oneerlijk zijn als ik zou zeggen dat er geen voordelen aan flesvoeding zouden zitten, deze wegen echter niet op tegenover borstvoeding!
Bij flesvoeding zie je wat een kindje precies drinkt, dit kan 'makkelijk' zijn bij kindjes waarvan gedacht wordt dat ze te weinig eten, al zou dit niet de uitgangspunt mogen zijn, want borstvoeding zou ook gekolved kunnen worden zodat je het ook weet.
Flesvoeding wordt in vele soorten en merken aangeboden, de ene fabrikant beloofd nog meer gouden bergen dan de andere fabrikant. Het enige waar rekening mee gehouden moet worden bij het kiezen van de 'juiste' soort voeding is welke heeft mijn kind nodig. Is er kans op allergiën is het verstandig om te beginnen met hypoallergeen. Anders is veelal een standaard flesvoeding voldoende. Alle andere soorten mag pas gebruikt worden na overleg met verloskundige (kraamweek) of consultatiebureau of huisarts.
Een ander vaak gehoord voordeel van flesvoeding is dat het fijn is dat anderen de baby/het kind kunnen voeden, bijvoorbeeld de partner in de nachtelijke uren zodat moeder kan slapen. Ook dit zou eventueel met borstvoeding kunnen als het afgekolfd is uiteraard.
Zoals gezien zijn er weinig echte voordelen aan flesvoeding, eigenlijk zijn er ook meer nadelen, want de flessen moeten dagelijks uitgekookt worden, het water moet op de juiste temperatuur gemaakt worden (vaak met een huilende baby op de arm die honger heeft) de voeding moet nauwkeurig afgemeten en afgestreken worden (met diezelfde vaak huilende baby op de arm) daarnaast komen krampjes veel vaker voor en obstipatie door verkeerde bereiding van de voeding, of een te grote hoeveelheid lucht die tijdens het drinken binnen komt.
Met welke problemen waar naar toe
Uiteraard kunnen er complicaties optreden op voedingsgebied, maar waar moet er dan naar toe doorverwezen worden, en zijn er dingen die je als kraamverzorgende kunt doen.
*Bij borstvoeding is hygiëne erg belangrijk, niet alleen voor de voedende moeder, maar ook voor de baby. Zorg er dus voor dat de hygiene goed nageleefd wordt.
Ook het aanleggen is erg belangrijk, als dit niet gebeurd is er kans op complicaties, eigenlijk zou elke zwangere een borstvoedingscursus moeten volgen en kennismaken met een lactatiekundige die werkzaam is in het woongebied van de zwangere, dit om veel gemaakte fouten te voorkomen, en de drempel om hulp te vragen te verlagen.*
Spruw Dit is een schimmelinfectie die vaak gezien wordt bij pasgeborenen, en niet alleen bij borstgevoede babies! Bij spruw is het tongetje en wangslijmvlies wit uitgeslagen, deze uitslag is niet weg te poetsen met een gaasje. Kinderen kunnen hier last van hebben tijdens het drinken, ze worden dan onrustig of in ernstige gevallen willen ze niet drinken. Behandeling is dan nodig. Via de huisarts kan dan een geneesmiddel verkregen worden die toegediend moet worden volgens voorschrift. (Bij borstvoeding dient ook de moeder behandeld te worden!) alle flessen en spenen dienen goed uitgekookt te worden en na succesvolle behandeling vervangen te worden om kruisbesmetting te voorkomen.
Stuwing
Stuwing komt in de kraamweek voor, het lichaam produceert melk, de goede hoeveelheid moet echter nog 'ingeschat' worden door het lichaam, hierdoor ontstaat veel melk, dit kan verminderd worden door het kind vaak aan te leggen. verlichting kan men krijgen door warm te douchen en de borst van buiten naar binnen te masseren, ook de bladen van een witte kool geven verlichting in de pijn. Indien te hoge druk bij het toeschietreflex bij borstvoeding kan men overwegen de grootste druk weg te kolven en dan het kind aan te leggen, belangrijk is om wel beide borsten aan te blijven bieden!
Verstopt melkklier/kanaal
Dit is merkbaar door gevoelige plekken in de borst, harde bobbels/schijven zichtbaar/voelbaar. Ook hier is warmte en veel aanleggen het advies, meestal is het probleem binnen 24/48 uur opgelost.
Darmkrampen
Darmkrampen komen vaak voor de eerste week, het lichaam moet zich nog aanpassen aan de andere samenstelling van voeding, deze is immers anders dan de 'voeding' die hij/zij in de baarmoeder kreeg, hier slikte het vruchtwater in.
Darmkrampen bij de baby word vaak veroorzaakt door een grote hoeveelheid lucht dat binnen komt tijdens de (fles)voeding. Let er daarom goed op dat de speen constant vol melk zit en niet met lucht. In bijzondere situaties kan het ook een allergische reactie zijn op de voeding, neem bij twijfel dan ook altijd contact op met de verloskundige of huisarts als het geen darmkrampjes zijn die in relatie zijn tot lucht of de lichamelijke aanpassing op voeding via het maag-darm-stelsel.
Reflux
Reflux wordt veroorzaakt door een slecht afsluitend maagklepje tussen de maag en de slokdarm. Hierdoor vloeit er gemakkelijk voeding terug de slokdarm in wat voor een kindje uiterst pijnlijk kan zijn. Je ziet vaak ook dat deze kindjes het onprettig vinden op hun buik, vaak een mondje terug geven na het voeden en lang daarna. De meest gangbare oplossing is om in overleg met arts of consultatiebureau johannesbroodpitmeel te gaan gebruiken, deze maakt de voeding dikker. Johannesbroodpitmeel kan gebruikt worden bij borst- en flesvoeding!
In ergere gevallen wordt er door een arts een maagbeschermer en/of maagzuurremmer voorgeschreven. Hele extreme gevallen worden gezien door een kinderarts.
Tepelkloven
Tepelkloven is een teken van moeder natuur om aan te geven dat het niet goed gaat met het aanleggen van de baby bij borstvoeding. Het advies is dan ook om dit te controleren en zonodig een lactatiekundige in te schakelen. Tepelkloven kunnen namelijk leiden tot spruwaanvallen, borstontstekingen mits er aanleg voor is en andere ellendigheden.